Propolis: właściwości, cena. Przepis na nalewkę z propolisu (2024)

Propolis ma liczne właściwości, dlatego znalazł szerokie zastosowanie w medycynie. Dodatkowo krople, nalewka, maść czy tabletki z propolisem mają dobre opinie wśród osób, które stosują tego typu preparaty. Jakie działanie zdrowotne ma propolis? Czy dzieci mogą go stosować? Jaka jest jego cena i czy apteka to jedyne miejsce, gdzie można go kupić?

Spis treści

1. Propolis - co to jest?
2. Propolis - właściwości
3. Propolis - cena
4. Propolis - gdzie kupić?
5. Propolis - zastosowanie
6. Propolis - nalewka propolisowa. Jak ją zrobić?
7. Propolis - maść propolisowa. Przepis

Propolis - co to jest?

Propolis (kit pszczeli) to produkt wytwarzany przez pszczoły ze składników zbieranych z roślin. Właściwie składa się właśnie z kitu pszczelego i balsamu pyłkowego wytwarzanego w organizmach pszczół z pyłku kwiatowego.

Propolis jest lepką i gęstą żywicą o charakterystycznym zapachu. W zależności od rejonu występowania pszczół, a zatem rośliny, z których zbierają surowiec, propolis może mieć różną barwę: pomarańczową, czerwoną, szarą, ciemnozieloną, brunatną lub czarną.

W zależności od temperatury propolis ma inną postać. Poniżej 15 stopni C jest twardy i kruchy, powyżej 36 stopni C – miękki i plastyczny, a powyżej 90 stopni C topnieje.

Pszczoły używają propolisu jako lepiszcza, którym zaklejają wszelkie szpary gniazda pszczelego oraz elementy, których nie są w stanie z niego usunąć. Propolis jest dla pszczół materiałem uszczelniającym oraz dezynfekującym.

W Polsce źródłami wydzieliny używanej przez pszczoły do produkcji propolisu są pączki drzew liściastych, m.in. topoli, olchy, wierzby, dębu, jesionu, kasztanowca oraz uszkodzenia kory drzew iglastych. Skład propolisu jest zmienny w zależności od warunków środowiskowych. Można przyjąć ogólnie, że tworzą go:

• substancje żywiczne – ok. 50%
• wosk pszczeli – ok. 30%
• substancje lotne – ok. 10%
• pyłek kwiatowy – ok. 5%
• domieszki mechaniczne – ok. 5%

W propolisie znajdziemy ok. 300 związków chemicznych. Najważniejsze z nich, które odpowiadają za szerokie właściwości prozdrowotne propolisu to kwasy fenolowe (m.in. ferulowy, salicylowy, kumarowy, kawowy), flawonoidy (kemferol, apigenina, chryzyna, galangina) i terpenoidy (m.in. geraniol, nerol, farnezol, kafiofilen).

Czytaj też: Pierzga pszczela - cudowny pokarm dla pszczół i nie tylko

Propolis - właściwości

Propolis ma szerokie i bardzo dobrze udokumentowane działanie lecznicze. Jest używany w środkach farmakologicznych i medycynie naturalnej. Jego działanie w dużej mierze wynika z silnej aktywności antyoksydacyjnej i hamowaniu działania wolnych rodników.

Właściwości propolisu to:

• działanie przeciwdrobnoustrojowe,
• leczenie infekcji dróg oddechowych,
• działanie regeneracyjne,
• stymulowanie układu odpornościowego,
• leczenie chorób skóry,
• ochrona wątroby,
• wykorzystanie w profilaktyce i leczeniu niektórych nowotworów.

Działanie przeciwdrobnoustrojowe

Propolis działa przeciwbakteryjnie, przeciwwirusowo i przeciwgrzybicznie. Hamuje wzrost licznych bakterii Gram-dodatnich i Gram-ujemnych w tym Staphylococcus spp., Streptococcus spp.,Pseudomonas aeruginosa, Esherichia coli.

Alkoholowe roztwory propolisu hamują wzrost grzybów Trichophyton, Microsporum oraz Candida odpowiedzialnych za dosyć powszechną kandydozę, czyli przerost drożdżaków w przewodzie pokarmowym oraz drogach rodnych.

Propolis działa skutecznie przeciwko wirusowi opryszczki pospolitej, wirusowi polio, przy leczeniu rzęsistkowego, grzybicznego i bakteryjnego zapalenia pochwy oraz nadżerek szyjki macicy. Ekstrakt z propolisu leczy także pasożytnicze zakażenie jelit pierwotniakami Giardia.

Nowe badania wskazują na możliwość wykorzystania propolisu w leczeniu zakażeń bakterią Helicobacter pylori, odpowiadającą za wrzody żołądka, a nawet jego nowotwór. Jest ona bardzo trudna w eradykacji, a obecnie stosowana kuracja mocno obciąża organizm.

Na podstawie badań stwierdzono, że dodatek propolisu zwiększa aktywność antybiotyczną środków farmakologicznych. Za działanie antybiotyczne propolisu odpowiadają przede wszystkim flawonoidy i estry kwasów fenolowych.

Do najsilniej działających substancji o charakterze przeciwdrobnoustrojowym zalicza się pinocembrynę, galanginę, pinostrobinę, apigeninę, myrycetynę, luteolinę, ester etylowy kwasu kawowego i ester fenetylowy kwasu kawowego.

Leczenie infekcji dróg oddechowych

Propolis stosuje się w leczeniu ostrych, nieżytowych i przewlekłych chorób gardła i krtani różnego pochodzenia. Jest też bardzo skuteczny przy aftach, pleśniawkach, powierzchniowym zapaleniu języka, zapaleniu ozębnej, wrzodziejącym zapaleniu dziąseł i paradontozie.

Działanie regeneracyjne

Wyciągi z propolisu przyspieszają bliznowacenie ran, regenerację tkanek miękkich, tkanki łącznej, chrzęstnej i kostnej. Według jednego z badań propolis użyty w leczeniu ran po operacjach położniczych przyspieszył gojenie w blisko 98% przypadków.

Stymulacja układu odpornościowego

Wyciągi etanolowe propolisu stymulują pracę układu odpornościowego, poprawiają jego reakcję na atak ciał obcych i drobnoustrojów chorobotwórczych. Podawany wraz ze szczepionkami zwiększa wydzielanie przeciwciał.

Leczenie chorób skóry

Kremy, szampony i mydła z propolisem świetnie sprawdzają się w pielęgnacji skóry tłustej, na której łatwo tworzą się stany zapalne, wypryski czy łupież.

Badania kliniczne wskazują na aż 76% skuteczność w leczeniu ropnych chorób skóry, zapalenia mieszków włosowych, gruczołów potowych, ropni pach czy zajadów.

Propolisu używa się także w leczeniu grzybic skóry. Jego preparaty są z powodzeniem stosowane przy odmrożeniach, oparzeniach, w leczeniu ran po zabiegach chirurgicznych, zapaleniu kości i szpiku, zmiażdżeniu kończyn.

Preparaty z propolisem prowadzą do szybkiego wyleczenia żylaków podudzi (blisko 3 razy szybszego niż tzw. but Unna), pomagają przy guzach krwawniczych i szczelinach odbytu, zapobiegając krwawieniom i ostrym nawrotom choroby.

Ochrona wątroby

Propolis może być skuteczny w leczeniu wirusowego zapalenia wątroby w jego wczesnych stadiach. Udowodnił to Nakamura wraz z zespołem w 2013 roku w badaniu na szczurach.

Ekstrakty etanolowe propolisu podawane w dawce 50 mg/kg masy ciała pozwoliły zapobiec uszkodzeniu komórek wątroby, cholestazie i znacznie zmniejszyły stężenie we krwi cholesterolu, trójglicerydów, fosfolipidów i innych związków wskazujących na nieprawidłową pracę wątroby.

W grupie zwierząt przyjmujących leczniczo witaminę E również stwierdzono brak uszkodzeń hepatocytów, ale inne zmiany chorobowe były widoczne.

Profilaktyka i leczenie nowotworów

W propolisie znajdują się związki chemiczne, które hamują rozpoczęty proces tworzenia się guza nowotworowego i zapobiegają powstaniu nowotworu. Należą do nich: ester kwasu kawowego i ferulowego, chryzyna, artepilina C, galangina i kardanol, których mechanizm działania opiera się na rozpoczynaniu procesu apoptozy, czyli śmierci komórek.

Typową cechą komórek nowotworowych jest to, że są nieśmiertelne – same nie ulegają apoptozie. Zatem leczenie skupia się na tym, aby tę śmierć komórkową wywołać, a taką zdolność posiada propolis.

Badania in vitro wykazują skuteczność propolisu w hamowaniu rozwoju i leczeniu:

• czerniaka złośliwego,
• glioblastoma multiforme,
• raka jelita grubego,
• raka płuc, raka piersi,
• nowotworów głowy i szyi,
• cholangiocarcinoma,
• raka sutka.

Propolis nie jest obecnie stosowany w terapiach nowotworowych. Celowe wydaje się jednak wykorzystanie zawartych w nim substancji w profilaktyce i leczeniu nowotworów.

Propolis - zastosowanie

Propolis jest bardzo cenną naturalną substancją leczniczą o szerokim, a przy tym silnym działaniu. Trzeba mieć na uwadze, że może powodować uczulenia. Dotyczy to szczególnie osób zalergią na inne produkty pszczele.

Dlatego przed rozpoczęciem kuracji należy rozprowadzić propolis na zgięciu łokcia i obserwować reakcję organizmu. Jeśli wystąpi zaczerwienienie, opuchlizna lub świąd skóry, nie należy stosować środków na bazie propolisu.

W przypadku przyjmowania leków stałych warto skonsultować się z lekarzem i przeanalizować możliwość jednoczesnego stosowania leku i propolisu.

Najbardziej popularne formy, w których używa się propolisu w warunkach domowych to nalewka i maść.

Propolis - nalewka propolisowa. Jak ją zrobić?

Do butelki ze zmielonymi 50 gramami propolisu wlewamy 350 cm3 spirytusu oraz 150 cm3 letniej, przegotowanej wody.

Nalewkę pozostawiamy w temperaturze pokojowej szczelnie zamkniętą przez 2-3 tygodnie. W celu dokładniejszego rozpuszczenia propolisu butelkę codziennie mieszamy.

Po przefiltrowaniu przez watę, gazę bądź filtr od kawy przelewamy nalewkę do ciemnej butelki, najlepiej z kroplomierzem. Szczelnie zakręcamy.

Zastosowanie w chorobach układu oddechowego

• 15-20 kropli na łyżeczkę cukru 3 razy dziennie
• 30 kropli na 200 ml ciepłej herbaty z rumianku do płukania gardła oraz popijania
• do talerza z gorącą wodą wlać 40-50 kropli nalewki, używać do inhalacji pod ręcznikiem przez 10 min.

Zastosowanie w chorobach układu pokarmowego

• Na połowę szklanki letniej wody 40 kropli nalewki. Płukać jamę ustną kilka razy dziennie przy paradontozie oraz stanach zapalnych jamy ustnej.

• Na połowę szklanki wody, herbaty lub innego płynu 20-40 kropli nalewki. Pić 2-3 razy dziennie na 20-30 minut przed jedzeniem przy stanach zapalnych żołądka i jelit oraz początkowym stadium choroby wrzodowej żołądka

• Na łyżeczkę miodu 20 kropli nalewki. Spożywać 3 razy dziennie na 20 minut przed jedzeniem przy wrzodach żołądka i dwunastnicy.

Zastosowanie w chorobach skóry, przy ranach i oparzeniach

• Na 100 ml przegotowanej, ciepłej wody wlać 1 ml nalewki. Używać do przemywania ran, stłuczeń, oparzeń oraz do kompresów nakładanych na chore miejsca i stłuczenia.

• Przemywać rozcieńczoną 1:50 nalewką palce nóg przy grzybicy międzypalcowej

• Na rany żylakowe przykładać kompresy nasączone nalewką rozcieńczoną 1:50

Propolis - maść propolisowa. Przepis

Należy odparowywać 100 ml nalewki propolisowej w łaźni wodnej (naczynie z nalewką wstawione do drugiego z gorącą wodą) aż do uzyskania gęstego płynu.

Następnie dodać około 100 gramów wazeliny i dobrze wymieszać do połączenia składników. Zamiast nalewki można wykorzystać rozkruszony propolis, dodając go bezpośrednio do wazeliny, następnie stosując łaźnię wodną, aż maść uzyska odpowiednią jednolitą konsystencję.

Zastosowanie w chorobach skóry, ranach, oparzeniach: na chore miejsca (oparzenia, odmrożenia, skaleczenia, rany, wrzody, czyraki, odleżyny) nakładać cienką warstwę maści dwa razy dziennie.